مته مارپیچ از مته‌های بسیار مهم و روتین در دریل کاری است. برای کار با دریل باید با انواع مته ها آشنا شوید تا بهتر بتوانید از این مته‌ها استفاده کنید. مته مارپیچ دارای شیارهایی در اطراف و قسمت‌های جانبی است. وجود این شیارها کیفیت و خاصیت مته را نشان می‌دهد. این شیارها عمل سوراخکاری را انجام می‌دهند.
چرا به این مته‌ها پیچشی یا مارپیچ می‌گویند؟
به دلیل آنکه بر روی بدنه مته، رزوه‌هایی به شکل مارپیچ قرار دارد به این نام معروف شده‌اند. این رزوه‌ها عمل خروج براده‌ها از سطح را بر عهده دارند. همچنین شیارها مسئول رساندن هوا و مواد خنک کننده‌ها به نوک مته هستند. این شیارها اهمیت زیادی در عملکرد بهتر سوراخکاری دارند، در غیر این صورت آنها را به صورت استوانه‌هایی بدون رزوه می‌ساختند.
نکات حرفه ای برای کار با مته مارپیچ
اگر می‌خواهید کار حرفه‌ای و سوراخکاری‌های دقیق داشته باشید مهمترین عامل انتخاب یک مته مارپیچی مناسب و با کیفیت است. باید برای هر وسیله ای که می‌خواهید سوراخ کنید با توجه به جنس آن، مته را انتخاب کنید. در ادامه شما را با ویژگی‌های انواع مته مارپیچ آشنا می‌کنیم.
محور مته
محور‌ها اگر بزرگ و ضخیم باشد در فلزات ضخیم و چوب‌ها استحکام بیشتری داشته و عمل سوراخکاری را بهتر انجام می‌دهند. محور یا همان گشتاور مته هر چه بزرگتر باشد لرزش کمتر می‌شود. برای آنکه براده‌ها بهتر از داخل سوراخ‌ها، در حین دریل کردن بیرون بیاید هر چه به انتهای مته نزدیک می‌شویم ضخامت آن بیشتر می‌شود.
زاویه نوک مته
زوایای لبه‌های مته در نوک مته به هم می‌رسند. زاویه نوک مته برای ثابت کردن مته مارپیچی بر روی سطح مورد نظر کاربرد دارد. زاویه نوک هر چقدر کوچک‌تر باشد ثابت کردن سر دریل بر روی سطح کار آسان‌تر می‌شود. این زاویه اگر کوچک باشد باعث بلندتر شدن لبه‌های اصلی مته نیز می‌شود که با این ویژگی احتمال لغزش بر روی سطح مورد نظر کاهش می‌یابد. مته مارپیچی از پر مصرف‌ترین مته‌ها در بازار هستند. به دلیل تیز بودن دو سر مته‌ها کار براده برداری به آسانی انجام می‌شود.
این زاویه نازک باعث کاهش اصطکاک بین مته و سطح می‌شود. با نوک مته به راحتی می‌توانید مته را ثابت کرده و کیفیت سوراخکاری را افزایش دهید. زاویه نوک مته شکل‌های مختلفی دارد. در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
اشکال نوک مته
نوک مارپیچی
نوک شکاف
نوک تقسیم
شیار مته
شیارها برای پاک کردن براده‌های ناشی از دریل کردن در چوب و فلزات به کار می‌روند. اگر اندازه پروفیل‌ها بزرگ و پهن باشند براده برداری بهتر صورت می‌گیرد. معمولا شیار‌های پهن برای مته‌ها با قطر بزرگ و شیار عمیق برای مته‌ها با قطر کوچک مناسب هستند. نکته مهم که باید به آن توجه کنید پاک شدن کامل براده‌ها از سوراخ است. اگر این کار به صورت کامل انجام نشود دمای مته افزایش پیدا کرده و امکان شکستن مته بالا می‌رود.
لبه‌های برش
یکی از اصلی‌ترین قسمت‌ها در هر مته که بیانگر کارایی بهتر است لبه‌های برش مته مارپیچی است. هر چه لبه‌های برش بلندتر باشند عمل سوراخکاری بهتر انجام می‌شود. مته مارپیچ دو لبه دارد که به نوک مته در مرکز آن متصل می‌شوند.
زاویه مارپیچ
زاویه مارپیچ نحوه براده‌برداری در حین سوراخکاری را تعیین می‌کند. هر چه زاویه مارپیچ بیشتر باشد براده‌ها بهتر پاک می‌شوند. از مته‌ها با زاویه مارپیچ کوتاه، برای سوراخ کردن سطوح سخت مانند فلزات استفاده می‌شود. این سطوح براده زیادی نداشته و کار با مته‌های با زاویه کوچک برای آنها مناسب است.
اندازه زاویه مته مارپیچ
مته‌ها با زاویه 10 تا 19 درجه نوار مارپیچی طولانی‌تری دارند.
مته با زاویه 27 تا 45 درجه نوار مارپیچی کوتاه‌تری دارند.
مته با زاویه 19 تا 40 درجه نوار مارپیچی معمولی دارد.
ویژگی‌های مته مارپیچی
- نیاز به تیز کردن ندارند. این مته‌های با سرعت و قدرت زیاد کار سوراخکاری و براده برداری از سطح را انجام می‌دهند.
- سنگ زنی مته‌ها باعث تغییر در قطر مته‌های پیچشی نمی‌شود.
- این مته‌ها خیلی سریع مواد خنک کننده را به نوک مته می‌رسانند.
- مته پیچشی به راحتی براده‌ها را از کنار شیار‌های مته به خارج هدایت می‌کنند.
- مته‌های پیچشی اصطکاک کمی با سطح ایجاد می‌کنند.
- کار کردن با آنها آسان است و حتی اگر حرفه‌ای نیز نباشید به آسانی می‌توانید سطح را سوراخ کنید.
- قیمت این مته‌ها در مقایسه با سایر انواع مته ارزانتر بوده و کارایی زیادی دارند.
مته از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟
مته دارای دو قسمت بدنه و ساق است. هر بخش خود دارای قسمت‌های مختلفی است که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
بدنه
بدنه همان بخشی است که شیارها روی آن قرار می‌گیرد. رزوه‌ها یا شیارها برای خروج بهتر براده‌ها در نظر گرفته شده‌اند.
ساق
این قسمت به بدنه متصل شده و برای اتصال مته به سه نظام دریل کاربرد دارد. ساق در امتداد محور دریل قرار دارد. شکل ساق معمولا به صورت مخروطی و مستقیم است.
گردنی
این بخش در میان بدنه و ساق قرار دارد. روی این قسمت معمولا تمام مشحصات مته نوشته می‌شود.
لبه پشتی
لبه پشتی به شکل شیار باریک است که در راستای لبه بیرونی قرار دارد. این قسمت باعث حفظ تراز دریل می‌شود.
لبه یا نوک تیز
در زمان شروع سوراخکاری باعث مشخص شدن مکان اصلی سوراخ شده و براده‌ها را به سمت لبه‌های برشی هدایت می‌کند.
لبه‌های برشی
دو عدد لبه که سایز آنها هم اندازه بوده و زاویه آنها یکی است و در اطراف بدنه قرار دارند.
پهلو در مته
قسمت پشتی لبه‌های برشی پهلو نام دارند.
سطح
در شیارها قسمتی وجود دارد که در کنار لبه‌ها قرار می‌گیرد. به این قسمت سطح گفته می‌شود.
زاویه نوک
زاویه‌ای 118 درجه که در راستای محور و سطح قرار می‌گیرد. هر چه سطح سفت‌تر باشد باید از مته مارپیچ با زاویه بیشتر استفاده کنید.
زاویه مارپیچ
زاویه پیچش در واقع زاویه بین لبه و محور مته است.
انتخاب مته کم پیچ و پر پیچ
مته‌های کم پیچ برای هدایت بهتر براده‌ها و جلوگیری از گیر کردن براده در شیار مته کارایی دارد. قطر شیارها در مته کم پیچ کمی بیشتر از مته‌های معمولی است. در زمان کار با این مته نیاز به وارد کردن فشار زیاد نیست. به راحتی سطح را سوراخ کرده و گرمای کمتری نسبت به سایر مته‌ها ایجاد می‌کنند.
مته‌های پر پیچ شیب برشی که تولید می‌کنند بیشتر بوده و برای سوراخ کردن فلزاتی مانند آلومینیوم و پلاستیک‌های فشرده مناسب هستند.
مته چند قطری چیست؟
تا به این قسمت از مقاله در مورد مته‌های هم اندازه در ساق و بدنه پرداختیم. اما بهتر است بدانید مته‌هایی وجود دارد که در قسمت‌های مختلف آن قطر‌های متفاوتی وجود دارد. این پله‌ها با شانه‌های شیب‌دار از هم جدا می‌شوند.
مته‌های از چه موادی ساخته می‌شوند؟
هر مته برای یک کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل جنس مته‌ها با هم متفاوت هستند. در ادامه برخی از مواد تشکیل دهنده مته را با هم بررسی می‌کنیم.
مته فولاد کم کربن
از این مته برای سوراخکاری بر روی چوب استفاده می‌شود. نیاز به تیز کردن نداشته و لبه نگهدارنده نیز ندارد. قیمت بیشتری نسبت به سایر مته‌ها داشته و طول عمر آن بالاست.
مته فولادی با کربن زیاد
این مته همانطور که از نامش پیداست از فولاد با درصد کربن زیاد ساخته می‌شود. به دلیل گرما دادن و سخت کاری روی این مته، پوسته فولادی مته استحکام زیادی دارد. از این جنس مته برای سوراخکاری بر روی چوب و فلز استفاده می‌شود. هر چند که در مقابل دمای بالا بسیار مقاوم است اما اگر بیش از حد گرما ببیند حالت شل پیدا کرده و لبه‌های برش نرم‌تر می‌شود.
فولاد سرعت بالا
این مته مارپیچ به دلیل مقاومت زیادی که در برابر تغییرات دمایی دارد بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل بر روی سطوحی که نیاز به سوراخکاری با سرعت بالا دارند مانند فلزات و چوب‌های سخت کاربرد دارند.
مته مارپیچ با فولاد کبالت
این مته با وجود کبالت داخل آن در برابر دماهای زیاد بسیار مقاوم بوده و در سوراخکاری در فولاد ضد زنگ و استیل مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنها نکته‌ای که باید در این مته‌ها به آن توجه کرد حالت شکنندگی مته کبالت است.
برای آشنایی با تفاوت مته HSS و TCT کلیک کنید.
انواع مختلف مته
مته‌ها با توجه به کاربرد، شکل‌های مختلفی نیز دارند. با هم انواع مختلف مته را می‌بینیم. جهت آشنایی با انواع مته و کاربرد آن این مقاله از سایت رادیران را بخوانید.
مته سر الماسه
در نوک این مته آلیاژی به کار رفته که به الماسه معروف است. از این مته برای سوراخکاری در مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. هرگز از مته الماسه برای فلزات استفاده نکنید. زیرا باعث ذوب شدن و سوختن سر آن می‌شود.
مته کبالت
از این مته مقاوم برای سوراخکاری در فلزات ضخیم استفاده می‌شود. زیرا در حرارت‌های بالا کبالت نمی‌سوزد.
مته چوب
مته چوب دارای نوک تیزی می‌باشد. به دلیل شکل ظاهری و ساختار آن برای سوراخ کردن چوب بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مته فلز
این مته تنها برای فلزاتی مانند آلومینیوم، مس و روی کاربرد دارد. اگر برای آهن از این مته استفاده کنید مته ذوب خواهد شد. آلیاژ کبالت در این مته به کار نرفته است.
مته برگی
از مته برگی برای چوب استفاده می‌شود. اما چوب را با حجم بیشتری نسبت به سایر مته‌های چوب سوراخ می‌کند.
مته گرانیت
مته گرانیت ساختاری شبیه به مته الماسه دارد. اما کمی‌سخت‌تر از آن بوده و برای برش در گرانیت استفاده می‌شود.
مته گازور
مته گازور برای ساخت لولا در کابینت و کمد کاربرد دارد.
مته کونیک
این مته معمولا برای فلزات استفاده می‌شود. ساقه مته از بدنه آن کمی نازک‌تر بوده و به همین دلیل سوراخ‌های بزرگتری را با این مته می‌توان ایجاد کرد.
مته آلومینیوم
مته آلومینیوم همانطور که از نامش معلوم است برای سوراخ کردن آلومینیوم به کار می‌رود. شکل آن طوری طراحی شده است که با توجه به شیار‌های عمیق، براده‌ها را به راحتی خارج کرده تا براده‌ها ذوب نشده و در کار اختلال ایجاد نکنند.
مته مرغک
شکل این مته استوانه بوده و برای سوراخ کردن در زاویه 60 درجه استفاده می‌شود.
مته مارپیچی 4 شیار
این مته برای تخریب بتن و کار‌های ساختمانی کاربرد دارد.
مته 5 شیار
کاملا شبیه به مته 4 شیار بوده، فقط قدرت بیشتری برای خراب کردن مصالح دارد.
مته گردبر
مته گردبر‌ها برای ایجاد سوراخ‌های دایره‌ای شکل به کار می‌روند. جهت مشاهده و خرید مته گردبر از سایت رادیران کلیک کنید.
خزینه
از این مته برای سوراخکاری در چوب استفاده می‌شود.
جمع بندی
در این مقاله به معرفی مته مارپیچ و انواع آن پرداختیم. مته‌ها با توجه به کاربردهایی که دارند جنس و شکل آنها نیز متفاوت است. قبل از خرید می‌توانید با شماره‌های موجود در سایت تماس بگیرید تا از مشاوره‌های رایگان متخصصین رادیران بهره‌مند شوید. تمام ابزارآلات صنعتی و خانگی مانند دریل و انواع پخ‌زن با بهترین کیفیت در سایت تخصصی ابزارآلات رادیران موجود است. منتظر شما هستیم.
